پنج تفاوت اصلی فکر قعطی و فکر رشدگرا را در این مطلب با هم می‌خوانیم. این تفاوتها برگرفته از نظرهای روانشناسانۀ دکتر کارول دوک، استاد روانشناسی دانشگاه استنفورد و نویسندۀ کتاب طرز فکر ، است.
طرز فکر درست، چطور می‌تواند رفتارها و نتایج کار ما را نشان بدهد؟

اگر تفکر قطعی داشته باشید:
۱- گمان می‌کنید که داشتن استعداد بدون تلاش و به‌تنهایی باعث موفقیت می‌شود.
۲- وقتی استعدادی یا امکانی را از کودکی نداشته‌اید، دیگر کاری نمی‌شود کرد. اصطلاحاً همینی که هست.
۳- از مسئله‌ها و مشکلات فرار می‌کنید.
۴- در برابر انقادها مقاومت می‌کنید.
۵- مدام دنبال انجام کارهایی باشیم که باعث جلب تأیید دیگران می‌شود.

اما در مقابل، اگر تفکر رشدگرا داشته باشید:
۱- اعتقاد دارید که پایه‌ترین قابلیت‌هایتان مانند: استعداد و هوش، از طریق تلاش، پشتکار و تجربه، رشدپذیرند.
۲- به توانمندی‌ها و هوشی که از بدو تولد داشته‌اید، به دید نقطۀ شروع نگاه می‌کنید.
۳- اهل درگیری با مسائل و مشکلات هستید.
۴- از انتقادهای سازنده استقبال می‌کنید.
۵- به کار سخت، تمایل و ولع دارید.
۶- موانع سر راهتان را تبدیل به فرصت می‌کنید.
۷- پیشرفت را یک روند می‌دانید؛ روندی که به نگرش صحیح و تلاش زیاد در گذر زمان نیاز دارد.
۸- این باور را دارید که هر زمان دلتان خواست، می‌توانید طرز فکرتان را تغییر دهید و نتایج آن هم ‌می‌تواند زندگی‌تان را تغییر دهد.
برای آنچه در اینجا گفتیم، نمونه‌های زیادی می‌شود نام برد. مثلاً یک دانش‌آموز مشکل‌دار که او را «کم‌تلاش‌ترین و خپل‌ترین بچۀ کلاس» می‌نامیدند. او بعد از اینکه با این دو تفکر آشنا شد، با چشمانی اشک‌بار سرش را بالا آورد و گفت: «یعنی من نباید این‌قدر خنگ باشم؟!» و از آن زمان متحوّل شد. جیمی تا دیروقت بیدار می‌ماند و کارهایش را انجام می‌داد، زود کارهایش را تحویل می‌داد و مشتاقانه به‌ دنبال بازخورد بود. او حالا اعتقاد دارد که تلاش زیاد آدم را ضعیف و آسیب‌پذیر نمی‌کند؛ بلکه آدم را باهوش‌تر می‌کند.
اگر طرز فکر قطعی داشته باشید، خیلی اذیت می‌شوید؛ اما اگر طرز فکر رشدگرا داشته باشید، عشق به یادگیری و انعطاف‌پذیری در شما موج می‌زند و رضایتمندی به‌مراتب بیشتری خواهید داشت.
حالا می‌توانید انتخاب کنید که می‌خواهید تفکر قطعی داشته باشید یا تفکر رشدگرا. می‌توانید انتخاب کنید که کمال‌گرا باشید و اکثر اوقات در جا بزنید یا اهل پیشرفت باشید.

نتیجه‌گیری: شاید بتوان تفکر رشدگرا را یکی از اشکال تفکر انتقادی یا تفکر نقاد دانست.

بیشعوری حماقت نیست و بیشتر بیشعورها نه تنها احمق نیستند که نسبت به مردم عادی از هوش و استعداد بالاتری برخوردارند. خودخواهی، وقاحت و تعرض آگاهانه به حقوق دیگران که بن مایه های بیشعوری هستند، بیشتر از سوی کسانی اعمال می شوند که از نظر هوش، معلومات، موقعیت اجتماعی و سیاسی و وضع مالی اگر بهتر از عموم مردم نباشند، بدتر نیستند. دنیا به کام بیشعورهاست و گویی سالهاست بیشعورهای جهان متحد شده اند.

از کتاب: بیشعوری
اثر: دکتر خاویر کرمنت